Przysięga Armii Krajowej
W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Maryi Panny, Królowej Korony Polskiej, przysięgam być wierny Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej. Stać nieugięcie na straży jej honoru, o wyzwolenie z niewoli walczyć ze wszystkich sił, aż do ofiary mego życia. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Naczelnemu Wodzowi i wyznaczonemu przezeń Dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało.
Tak mi dopomóż Bóg.
Powstanie warszawskie uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski. W Europie było największą bitwą o miasto w trakcie II wojny światowej. Powstańcy walczyli o niepodległą Ojczyznę, by Polska nie stała się jedną z republik radzieckich.
Wybuchło 1 sierpnia 1944 r. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące i upadło 3 października. Do walki stanęło ok. 40-50 tys. powstańców. Walczyli nie tylko o wyzwolenie stolicy spod okupacji niemieckiej, lecz przede wszystkim sprzeciwili się w ten sposób widmu sowieckiej niewoli, zagrażającej następnym pokoleniom Polaków. Była to próba oswobodzenia stolicy Polski spod niemieckiej okupacji.
Przyczyny powstania
Od września 1939 r. Warszawa była pod okupacją niemiecką. Mieszkańcy miasta byli represjonowani, a warunki życia były trudne i niebezpieczne. W lipcu 1944 r. wojska radzieckie rozpoczęły wielką ofensywę, zbliżając się do Warszawy. Władze Polskiego Państwa Podziemnego wierzyły, że pomoc Armii Czerwonej w walce o Warszawę będzie możliwa. Decyzja o wybuchu powstania była zainspirowana także nadzieją na wyzwolenie miasta przez polskie siły. Polskie podziemie chciało pokazać światu, że Polska nadal istnieje i walczy o swoją niepodległość, a także podkreślić swoją obecność na arenie międzynarodowej.
Przebieg powstania
W pierwszym dniu powstania (1 sierpnia 1944 r.) polscy żołnierze Armii Krajowej oraz innych organizacji podziemnych zaatakowali niemieckie jednostki w Warszawie. Walki rozgorzały na wielu frontach, ale niemieckie oddziały były dobrze uzbrojone i zorganizowane. Mimo wielu sukcesów na początku, powstańcom brakowało wsparcia i zaopatrzenia ze strony aliantów, a także wsparcia ze strony radzieckiej armii, która stała bierna, pozostając na drugim brzegu Wisły. Niemieckie siły kontynuowały kontrataki, co spowodowało stopniowe odcięcie miasta od środków komunikacji i zaopatrzenia, co pogarszało sytuację powstańców. Walki były bardzo krwawe i brutalne. Mieszkańcy mieli mało szans na przetrwanie, a całe dzielnice Warszawy zostały doszczętnie zniszczone.
Zakończenie powstania
Wobec braku nadziei na wygranie powstania oraz groźby rzezi ludności cywilnej ze strony Niemców, decyzją Komendy Głównej AK, powstanie zostało przerwane 2 października 1944 r. Niemcy przejęli kontrolę nad Warszawą i rozpoczęli masowe egzekucje oraz wysiedlenia mieszkańców, które doprowadziły do wielkiej tragedii ludzkiej. Szacuje się, że w wyniku powstania zginęło około 16 000 żołnierzy powstańczych oraz od 150 000 do 200 000 cywilów. Warszawa została całkowicie zniszczona, a okupacja niemiecka trwała do stycznia 1945 r., kiedy to miasto zostało wyzwolone przez Armię Czerwoną. Powstanie Warszawskie było heroiczną próbą walki o wolność i niepodległość, ale jednocześnie przyniosło ogromne straty i cierpienie dla polskiej ludności i miasta. Do dziś jest uważane za jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski, które symbolizuje ducha walki i poświęcenia narodu.
(PAW)
Foto. Zb. Pawła Wolniewicza