Wycieczka do Płocka

17 kwietnia słuchacze ULTW uczestniczyli w wycieczce autokarowej do Płocka, jednego z najstarszych i najpiękniej położonych miast w Polsce, które było ośrodkiem władzy książęcej i biskupiej.

Płock jest położony na wysokiej skarpie, z której rozciąga się wspaniały widok na malowniczo rozlane koryto Wisły. Urzeka nie tylko urokliwym położeniem, ale również bogatą architekturą i tysiącletnią historią oraz piękną tradycją. Pradzieje Płocka są związane z początkiem państwa polskiego. Historia miasta sięga X wieku, kiedy to warowny gród wzniesiony na Wzgórzu Tumskim był głównym ośrodkiem władzy na Mazowszu. Okres rozkwitu grodu przypada na przełom XI i XII wieku. Za panowania Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego w latach 1079-1138 gród pełnił funkcję stolicy Polski. Pod koniec XII wieku był siedzibą książąt mazowieckich.

Górująca dziś nad miastem okazała Bazylika Katedralna została wzniesiona w XII wieku. Zbudowano ją w miejscu wcześniejszej drewnianej, doszczętnie zniszczonej przez Pomorzan w 1126 r. Jej fundatorem był biskup płocki Aleksander z Malonne. Hojnego wsparcia udzielił również książę Bolesław Krzywousty. Biskup zadbał o wyposażenie świątyni. To dzięki jego działalności możemy dziś podziwiać słynne Drzwi Płockie z brązu, wykonane w Magdeburgu. Oryginał drzwi znajduje się w Soborze św. Zofii w Nowogrodzie Wielkim, na terenie Rosji, natomiast w Płocku jest ich wierna kopia. Do dzisiaj nie wyjaśniono, w jakich okolicznościach oryginał trafił do Rosji. W Kaplicy Królewskiej są sarkofagi ze szczątkami naszych władców Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego oraz kilkunastu książąt mazowieckich.

Zwiedzanie rozpoczęliśmy od Muzeum Diecezjalnego, położonego obok katedry. Mieści się ono w pomieszczeniach dawnego opactwa pobenedyktyńskiego i fragmencie zamku, który w  XIV wieku wzniósł Kazimierz Wielki. W XV wieku, gdy zamek popadł w ruinę, benedyktyni wznieśli tutaj dwa budynki opactwa. Jeden wsparty na Wieży Zegarowej, drugi na murach obronnych. Reliktami płockiego zamku są dziś Wieża Zegarowa i Wieża Szlachecka. W muzeum zobaczyliśmy skarby i relikty średniowiecznego Płocka. W skarbcu znajdują się prawdziwe unikaty m.in. kielich i patera Konrada Mazowieckiego, XIII-wieczne nuty, Biblia Płocka z XII w., Puszka Czerwińska, korona piastowska oraz Herma św. Zygmunta. Herma ta jest odbiciem wizerunku króla Kazimierza Wielkiego. Po raz pierwszy mogliśmy z bliska spojrzeć w oczy królowi, który zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. W drugiej części muzeum znajdują się starodruki, numizmaty, zabytkowe meble, malarstwo. Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja pasów kontuszowych oraz akt lokacyjny Płocka z 1237 r. W Bazylice Katedralnej na dłużej zatrzymaliśmy się we wspomnianej wcześniej Kaplicy Królewskiej. Panuje w niej półmrok, a blask zapalonych świec rozświetla przepiękną polichromię i sarkofagi. Podobno można tutaj wysłuchać słuchowiska o historii kaplicy, do którego nagrania głosu użyczył Wiktor Zborowski.

Idąc dalej, w stronę Starego Rynku, zawitaliśmy w najstarszej polskiej szkole, w LO im. Stanisława Małachowskiego tzw. Małachowiance. Szkoła nieprzerwanie działa od 1180 r. Ufundowana przez Dobiechnę, wdowę po opiekunie Bolesława Krzywoustego, powstała przy kolegiacie św. Michała. Pierwszymi wykładowcami szkoły dla chłopców byli benedyktyni, potem kanonicy regularni, a następnie od 1611 r. jezuici. Po kasacie zakonu w XVIII w., w miejscu Kolegium Jezuickiego powstała Szkoła Podwydziałowa, podległa Akademii Krakowskiej. Po II rozbiorze Polski została przekształcona w Akademickie Gimnazjum, w czasach Księstwa Warszawskiego w Szkołę Departamentową, a w Królestwie Kongresowym w Szkołę Wojewódzką, po czym w Gimnazjum Gubernialne. Od 1915 r. działała jako Gimnazjum Polskie, a w 1921 nadano jej imię Marszałka Stanisława Małachowskiego. Od 1945 r. Małachowianka uczy również dziewczęta. Na liście wybitnych wychowanków tej szkoły znaleźli się m.in. Ignacy Mościcki, Tadeusz Mazowiecki, Wiktor Zglenicki, Tony Halik. Małachowianka to nie tylko szkoła, to również muzeum. W latach 2012-2014 przeprowadzono rewitalizację zabytkowej części szkoły, dawnej kolegiaty św. Michała i budynku Kolegium Jezuickiego. Odkryto wówczas średniowieczne fundamenty szkoły, które można zwiedzać specjalnie wytyczoną i podświetlaną ścieżką. Natomiast w auli szkoły (dawnej kaplicy) pięknie odnowiono polichromie autorstwa Władysława Drapiewskiego z 1915 r.

Następnie udaliśmy się na plac Starego Rynku, gdzie w punkcie centralnym znajduje się okazały budynek ratusza zbudowanego w XIX w. W samo południe, z wieży ratuszowej wysuwają się dwie postacie: księcia Hermana i jego syna Bolesława, które przy dźwiękach płockiego hejnału odtwarzają scenę pasowania na rycerza. Rynek otaczają zabytkowe kamieniczki i Sanktuarium Bożego Miłosierdzia z relikwiami św. Faustyny Kowalskiej. Obiad zjedliśmy w klimatycznej restauracji, w której można było posmakować regionalnego piwa. Potem zeszliśmy parkową ścieżką nad wiślany bulwar. Statek wycieczkowy zabrał nas w godzinny rejs po szerokiej rzece. Z poziomu Wisły podziwialiśmy rozciągającą się panoramę Wzgórza Tumskiego z górującymi nad nim wieżami Bazyliki Katedralnej oraz nowoczesny amfiteatr i biegnące wzdłuż rzeki molo o długości ok. 350 m. Widzieliśmy także most kolejowo-drogowy im. Legionów Józefa Piłsudskiego, który o zmroku jest podświetlany w kolorach żółto-czerwono-niebieskich, będących barwami flagi miasta.

Dalsze zwiedzanie odbywało się z autokaru. Zobaczyliśmy dawną chlubę Płocka – fabrykę „Bizonów” oraz będącą w likwidacji fabrykę szytych na miarę, najdroższych jeansów świata. Na zakończenie był objazd dookoła gigantycznego polskiego koncernu naftowego Orlen, który zajmuje się przerobem ropy naftowej na benzynę, olej opałowy, benzyny lotnicze i wyroby petrochemiczne. Jego ogrom robi wrażenie. 

Dzień był za krótki i nie udało się zwiedzić wszystkich ciekawych miejsc. W drodze do Lubonia planowaliśmy ponowny przyjazd do Płocka. Warto bliżej przyjrzeć się Bazylice Katedralnej, przejść się śladami Władysława Broniewskiego, zwiedzić  Miejski Ogród Zoologiczny, a przede wszystkim istniejące od dwóch wieków Muzeum Mazowieckie z jego oddziałami, Art Deco, płockie judaika i małą synagogę.

Maria i Jan Błaszczak

fot. 1 Seniorzy ULTW na wycieczce w Płocku   fot. Piotr Kusy

fot. 2 Seniorzy ULTW na wycieczce w Płocku   fot. Piotr Kusy