Dzień Nauczyciela – czy polska szkoła ma „kim uczyć”?

14 października obchodzimy w Polsce Dzień Edukacji Narodowej, nazywany także Dniem Nauczyciela – święto osób, które codziennie kształtują umysły i serca młodych ludzi. To szczególna okazja, by docenić ich trud, zaangażowanie i poświęcenie. Warto pamiętać, że praca nauczyciela polega nie tylko na przekazywaniu wiedzy, ale także wspieraniu rozwoju emocjonalnego, społecznego i moralnego uczniów. Można zatem stwierdzić, że jest to jeden z ważniejszych zawodów w naszym kraju. Jednakże jest też zawodem, który mierzy się ostatnio z dużymi problemami…

Polska od kilku lat zmaga się z rosnącym deficytem nauczycieli w szkołach podstawowych, średnich, a także przedszkolach. Najbardziej brakuje nauczycieli specjalistów – psychologów i pedagogów, problem dotyczy także takich przedmiotów jak matematyka, języki obce, a nawet język polski – w zasadzie można powiedzieć, że brakuje nauczycieli od wszystkich szkolnych przedmiotów. W niektórych rejonach brakuje również nauczycieli wychowania przedszkolnego, co prowadzi do zamykania grup lub zmniejszania liczby godzin zajęć.

W 2023 roku Ministerstwo Edukacji i Nauki szacowało, że brakuje kilkunastu tysięcy nauczycieli na różnych poziomach edukacyjnych. W większych miastach sytuacja bywa nieco lepsza, ale to mniejsze miejscowości, zwłaszcza na terenach wiejskich, zmagają się z poważnym problemem kadrowym. Często dyrektorzy szkół muszą sięgać po osoby bez pełnych kwalifikacji lub zatrudniać nauczycieli w niepełnym wymiarze godzin.

Jak to wygląda w liczbach? Cofnijmy się o kilka lat – w roku szkolnym 2020/21 w placówkach wychowania przedszkolnego i szkołach wszystkich typów zatrudnionych było łącznie 518,7 tys. nauczycieli (w przeliczeniu na pełne etaty). W 2021/22 – 515,7 tys., a w 2022/23 – 512,1 tys. W ubiegłym roku 2023/24 zdaje się już być lepiej, gdyż liczba nauczycieli w przeliczeniu na pełne etaty wyniosła 525,2 tys., czyli ponad 13 tys. więcej niż w roku szkolnym 2022/23. Czy to oznacza, że wychodzimy z kryzysu? Niestety niekoniecznie musi tak być. Przeliczenie na etaty oznacza, że liczba nauczycieli jest wyrażona w tzw. etatach, czyli pełnych wymiarach godzin pracy. Natomiast faktyczna liczba nauczycieli może być wyższa, ponieważ wielu z nich pracuje na część etatu, lub niższa, gdyż w momencie deficytu kadry nauczycielskiej nauczyciele często pracują na 1,5 etatu, a niekiedy w kilku szkołach.

Nauczycieli wciąż brakuje, zjawisko to jest widoczne również w lubońskich szkołach. W obliczu tego deficytu z jeszcze większą mocą warto podkreślić, jak ważny i potrzebny jest zawód nauczyciela. To oni inspirują młode pokolenia do odkrywania swoich pasji, rozwijania umiejętności i osiągania marzeń. Bez odpowiednio wykształconych nauczycieli, nasz system edukacji nie będzie mógł zapewnić uczniom wsparcia, jakiego potrzebują w dynamicznie zmieniającym się świecie.

Drodzy Nauczyciele! Składamy Wam szczególne podziękowania za codzienną pracę, pełną wyzwań i poświęcenia. Niech Wasze wysiłki zostaną docenione nie tylko w dniu 14 października, ale przez cały rok!

Małgorzata Wojsz

Źródła: Rzeczpospolita, Głos Nauczycielski, raporty Głównego Urzędu Statystycznego z lat 2021-2024