Każdego roku, 21 stycznia i 22 stycznia, w Polsce obchodzimy odpowiednio Dzień Babci i Dzień Dziadka – wyjątkowe święta, które pozwalają nam wyrazić miłość, wdzięczność i szacunek dla osób, które odgrywają kluczowe role w naszych rodzinach. Choć tradycja ta wydaje się być naturalną częścią polskiego kalendarza, jej historia ma stosunkowo niedawne korzenie.
Historia powstania Dnia Babci i Dnia Dziadka
Pomysł utworzenia Dnia Babci w Polsce pojawił się w tygodniku „Kobieta i Życie” w 1964 r., za sprawą wystąpienia Mieczysławy Ćwiklińskiej – znanej postaci kina i teatru – jako babci w sztuce pt. „Drzewa umierają stojąc”. To właśnie 21 stycznia tamtego roku sędziwa już aktorka miała wystąpić w Poznaniu. Redakcja „Ekspresu Poznańskiego” wręczyła jej tort oraz kwiaty, ustanawiając tym samym nowe święto — Dzień Babci, które już rok później przyjęło się w społeczeństwie i zaczęło być obchodzone.
Dzień Dziadka został ustanowiony nieco później, bo w 1978 r., kiedy Telewizja Polska zorganizowała konkurs na ustalenie daty tego święta. Pierwotnie Dzień Dziadka miał być świętowany w dniu urodzin Mieczysława Fogga – 30 maja. Pomysł się jednak nie przyjął i ostatecznie zdecydowano, że dziadkowie będą mieć swoje święto tuż po Dniu Babci. W 1981 r. Dzień Dziadka został oficjalnie wpisany do kalendarza i od tego czasu w Polsce obchodzi się go 22 stycznia. Według niektórych źródeł święto dziadków przywędrowało do Polski ze Stanów Zjednoczonych.
Świętowanie za granicą
W innych krajach również Babcie i Dziadkowie mają swoje specjalne święta. W USA odpowiednikiem Dni Babci i Dziadka jest Narodowy Dzień Dziadków (ang. National Grandparents Day). Nie jest więc świętem rozdzielonym na dwa dni, a obchodzony jest w pierwszą niedzielę po Święcie Pracy, które przypada na pierwszy poniedziałek września. We Francji jest to święto ruchome, obchodzone w pierwszą niedzielę marca. Powstało jako rozwinięcie pomysłu na popularną kawę Babci, czyli Café Grand’Mère. W Wielkiej Brytanii w pierwszą niedzielę października obchodzony jest Narodowy Dzień Dziadków, podczas którego w szkołach organizowane są spotkania z dziadkami, a dzieci przygotowują laurki. Często cała rodzina wybiera się tego dnia do restauracji. Dzień Babci i Dziadka we Włoszech – La Festa dei nonni – obchodzony jest od 2005 r. 2 października. W katolicyzmie ten dzień jest świętem Aniołów Stróżów, nawiązuje do dziadków troszczących się o dzieci i wnuki, zapewniających im bezpieczeństwo i bezwarunkową miłość. Co ciekawe, w Japonii nie ma oddzielnego święta Babć i Dziadków, ale od 1966 r. 15 września obchodzi się Dzień Szacunku Dla Wieku. W tym dniu młodsi członkowie rodziny dziękują starszym za ich opiekę i podkreślają, że dziadkowie i babcie są dla nich autorytetem.
Babcie i Dziadkowie „w liczbach”
Jak wiemy, w Polsce społeczeństwo się starzeje, zatem stale „przybywa nam” Babć i Dziadków. W styczniu 2024 r. osób w wieku 65+ było około 7 mln. Według prognoz GUS w 2050 r. osoby w wieku 60+ będą stanowić ok. 40% społeczeństwa, zatem będzie ich prawie 14 mln. Indeks starości społeczeństwa, czyli miernik obliczany przez GUS, wskazuje, ile osób w wieku 65 lat i więcej przypada na 100 osób w wieku 0-14 lat. W 2011 r. był na poziomie 90, czyli na 100 wnucząt przypadało 90 Babć i Dziadków. W 2022 roku było to już 119, czyli mamy już wyraźną przewagę seniorów, która w dodatku zwiększa się z roku na rok, a naszych Babć i Dziadków jest więcej niż wnuków i wnuczek.
Z okazji Dnia Babci i Dnia Dziadka składamy najserdeczniejsze życzenia zdrowia, radości i spokoju. Niech każdy dzień przynosi uśmiech i poczucie dumy z najbliższych. Dzięki swojej mądrości, doświadczeniu i miłości budujecie rodzinne więzi i przekazujecie wartości, które zostają na całe życie.
Małgorzata Wojsz
Źródła: TVN, serwis Infor, prognozy GUS