Lubonianin doceniony

Mieszkający w naszym mieście od 24 lat prof. Janusz Karwat znalazł się wśród twórców kultury, którzy zostali laureatami nagród Marszałka Województwa Wielkopolskiego za 2022 rok w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury.

O profesorze

Janusz Karwat – wielkopolanin z wyboru od 48 lat, urodził się w 1955 r. w Zamościu. Od 24 lat mieszka w Luboniu – Żabikowie. Jest profesorem nauk humanistycznych w zakresie historii, aktualnie kierownikiem Zakładu Studiów Gnieźnieńskich w Instytucie Kultury Europejskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół czterech grup zagadnień: historia wojskowa (XIX i XX w.); powstania na ziemiach polskich zaboru pruskiego, przede wszystkim Powstanie Wielkopolskie 1918/1919; biografistyka wielkopolska; bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku.

Jest autorem wielu książek naukowych i popularnonaukowych, artykułów w czasopismach naukowych, rozdziałów w pracach zbiorowych i innych publikacji. Najważniejsze prace to: Od idei do czynu. Myśl i organizacje niepodległościowe w Poznańskiem 1887-1919 (Poznań 2002); Maksymilian Jackowski (Poznań 2005); Poznań – Budapeszt 1956 wraz z Janosem Tischlerem (Poznań 2006); Powstanie Wielkopolskie 1918/1919. Wybrane aspekty z perspektywy 90 lat (Poznań 2008); Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 w historiografii i kulturze (Poznań 2012); Wybitni Wielkopolanie: bł. Edmund Bojanowski i hr. August Cieszkowski. W 200. rocznicę urodzin (Luboń 2014); Chrzest Mieszka (Poznań 2016); Ziemia Gnieźnieńska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 (Gniezno 2018); Encyklopedia Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, red. nauk. wraz z Markiem Rezlerem (Poznań 2018, 2019).

Lubonianin kierował kilkunastoma zespołami badawczymi, m.in. projektem „Encyklopedia Powstania Wielkopolskiego 1918/1919” (2014-2018), stojąc na czele 60-osobowego zespołu naukowców i regionalistów. Zajmuje się animowaniem i organizowaniem działalności kulturalno-oświatowej. Należy do m.in. do: Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego „Forum Lubońskie” (wiceprezes), Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Udziela się w pracach zespołów/rad redakcyjnych: „Problemy Humanistyki”, „Grot Zeszyty Historyczne”, „Studia Strategiczne UAM”, „Rocznik Historyczny Lubonia”.

Jest autorem lub współautorem licznych biogramów Lubonian. Stara się przez to pokazać losy mieszkańców Lasku, Lubonia i Żabikowa, najczęściej nieznane dotąd ogółowi mieszkańców naszego miasta. Twierdzi, że ich postawy życiowe, wielopokoleniowa ciężka praca, wybory, których musieli dokonywać w trudnych okolicznościach, łącznie z poświęceniem zdrowia i życia dla celów wyższych (niepodległość, wierność wartościom wyznawanej religii) są przykładami patriotyzmu w wymiarze personalnym. Losy powstańców lubońskich są świadectwem bohaterstwa naszych przodków, są powodem do dumy mieszkańców naszego miasta. Janusz Karwat popularyzuje nie tylko naszych lubońskich organiczników (August Cieszkowski, Edmund Bojanowski, Józef Thomas), ale skupia się na tych szeregowych osobach, które były podmiotem sprawczym w uzyskaniu niepodległości ponad sto lat temu. Mieszkając w Luboniu, poznając losy miejscowych rodzin powstańczych, zrozumiał i propaguje opinię, że zwycięstwo Powstania Wielkopolskiego, to efekt postaw naszych antenatów. Piętnaście lat temu był współredaktorem monografii „Lubonianie w Powstaniu Wielkopolskim”. Owocem dalszych pogłębionych badań było ukazanie się drugiego wydania tej książki, znacznie rozszerzone o informacje o zasługach lubonian (2018). Promując nasze miasto podkreśla zawsze, że jest dumny ze swej lubońskiej tożsamości, że może przyczynić się w jakimś stopniu to podtrzymywania lubońskiego etosu.

Wielokrotnie uczestniczył jako ekspert w audycjach telewizyjnych i radiowych, często w mediach elektronicznych. Systematycznie przewodniczy konkursom dla młodzieży szkół wielkopolskich, dotyczących dziedzictwa kulturowego regionu. Współpracuje z mediami, stąd liczny jego udział w debatach, wywiadach i w roli eksperta stacji telewizyjnych, radiowych i mediów elektronicznych. Jest również autorem lub współautorem kilkunastu scenariuszy filmów dokumentalnych i fabularyzowanych o życiu regionu, także o mieszkańcach Lubonia.

Ponadto jest współorganizatorem Lubońskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, od samego początku należy do jego Rady Programowej.

Gala

Doroczne nagrody Marszałka Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie kultury przyznawane są od 2003 r. W uchwale Zarządu Województwa Wielkopolskiego przyznającej nagrody czytamy, że „wyróżniająca się działalność artystyczna lub też w dziedzinie animacji kulturalnej wymaga docenienia, gdyż stanowi podstawę zachowania i rozwoju kultury naszego regionu. Wytypowani przez Kapitułę laureaci mogą poszczycić się wyjątkowymi osiągnięciami w obszarze kultury”.

W piątek, 16 czerwca Mariusz Forecki, Krzesimir Dębski, Andrzej Lajborek, Janusz Karwat, Marek Rezler, Maria Jaszczyk, Izabella Gustowska, Anna Gałczyńska oraz Jan Kasper otrzymali nagrody Marszałka Województwa Wielkopolskiego za 2022 rok w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury. W gali wręczenia kulturalnych wyróżnień, która odbyła się w poznańskim Teatrze Nowym uczestniczył Wicemarszałek Wojciech Jankowiak, a po części oficjalnej – dla zgromadzonych gości – wystąpił Ralph Kaminski.

Warto wspomnieć, że prof. Janusz Karwat jest autorem ponad 290 publikacji, w tym 19 książek naukowych i popularnonaukowych oraz artykułów w czasopismach. Aktualnie przygotowuje monografię „Hulewiczowie: Bohdan, Jerzy, Wacław i Witold. Artyści i działacze niepodległościowi” oraz gromadzi materiały do opracowania „Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 w kulturze”. Aktywnie działa także w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, Salonie Artystycznym im. Jackowskich i innych organizacjach popularyzujących wiedzę o regionie. Jest laureatem „Dobosza Powstania Wielkopolskiego”, nagrody Zarządu Głównego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego (2006). Został również wyróżniony tytułem „Siewcy Roku 2013” w kategorii życie publiczne w Luboniu. W 2019 r. na podstawie uchwały Rady Miasta Luboń za zasługi dla naszego miasta otrzymał Medal „Zasłużony dla Miasta Luboń”.

„Praca zawodowa, a przede wszystkim naukowa oraz wysiłki na rzecz otoczenia społecznego są moją pasją. Istotą mojego życia jest ciągła zmiana, która wynika z odpowiadania sobie na pytanie: jak porażki przekształcać w sukces”. – powiedział prof. Janusz Karwat

Paweł Wolniewicz