W grudniu obchodziliśmy kolejną, 103. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego, w którego obchody aktywnie włączyło się Towarzystwo Miłośników Miasta Lubonia. Tym razem powróciliśmy do pomysłu pociągu historycznego „pod parą” upamiętniającego wyjątkowe wydarzenia.
Warto też wspomnieć, że po raz pierwszy chlubne obchody rocznicowe odbyły się w ramach Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego ustanowionego jednomyślnie świętem narodowym przez Sejm i Senat RP i podpisanego przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę 23 listopada ubiegłego roku. Cześć i chwała Bohaterom!
Tekst oraz opisy zdjęć:
Przemysław Maćkowiak
Prezes TMML
1. W latach 2014-2018 Towarzystwo Miłośników Miasta Lubonia wraz z licznymi partnerami społecznymi przygotowywało w Luboniu inscenizacje historyczne upamiętniające kolejne rocznice wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Najważniejszym „aktorem” był za każdym razem retro Pociąg Powstaniec składający się z normalnotorowego zabytkowego parowozu Ol49 lub Pt47 oraz dwuosiowych wagonów pasażerskich trzeciej klasy z drewnianym wyposażeniem z parowozowni w Wolsztynie. Na zdjęciu efektowny wjazd wojskowego eszelonu z żołnierzami pruskimi podczas inscenizacji w grudniu 2015 roku na zaimprowizowanej stacji kolejowej na bocznicy w Parku Siewcy. fot. Renata Pietrusewicz2. Historycznie bardzo ważny był rok 2018, w którym obchodziliśmy stulecie odzyskania niepodległości oraz wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Wtedy też na stację kolejową w naszym mieście przyjechał 11 listopada retro pociąg z rekonstruktorami nie tylko z Polski, ale również Rosji, odtwarzającymi formacje wojskowe z okresu pierwszej wojny światowej. Eszelon z pruskim oddziałem miał wesprzeć załogę posterunku dozorującego linię kolejową, jednak przewaga powstańców była przygniatająca i ostatnim punktem niemieckiej obrony stał się dawny magazyn. Na zdjęciu widoczny jest również zabytkowy budynek lubońskiego dworca zbudowanego po 1900 roku. fot. Robert Woźniakfot. Robert Woźniak3. Efektowne mundury, konie, zabytkowe pojazdy, czy retro pociągi zachęcają ludzi młodych do wyjścia z domu. Jednak dopiero cykliczność wydarzeń powoduje nie tylko większą frekwencję uczestników, ale również ich chęć aktywnego włączenia się w działania. Wydarzenie często staje się wizytówką danej miejscowości, promując ją na zewnątrz. Nie jest to jednak możliwe bez mecenasów doceniających pracę społeczników, a tego ewidentnie zabrakło w naszym mieście po 2018 roku i retro pociąg przestał kursować. Paradoksalnie w listopadzie ubiegłego roku z propozycją współpracy podczas obchodów 103. rocznicy Powstania Wielkopolskiego wystąpiło do nas Towarzystwo Przyjaciół Kolejki Średzkiej Bana opiekującej się linią wąskotorową Środa Wielkopolska-Zaniemyśl. Oprócz Towarzystwa Miłośników Miasta Lubonia oprawę rekonstrukcyjną wydarzenia zapewniła wówczas między innymi Ostrowska Grupa Rekonstrukcji Historycznej, 1. Szczep Ziemi Mikstackiej im. Powstańców Wielkopolskich oraz Stowarzyszenie Miłośników Historii Wojskowości przy Lubuskim Muzeum Wojskowym w Drzonowie. Inicjatywę wsparł Powiat Średzki, Gmina Środa Wielkopolska oraz Gmina Zaniemyśl. zbiory Przemysława Maćkowiaka4. Tym razem 27 grudnia 2021 roku odbyły się dwa widowiska historyczne, na Stacji Środa Miasto oraz Zaniemyśl, połączone z przejazdami dwóch specjalnie przygotowanych składów ciągnionych przez wyjątkowo uruchomione na tę okazję zabytkowe parowozy Px48. Pierwszy z nich stanowił eszelon wojskowy z platformami kolejowymi z działami oraz ciężkimi karabinami maszynowymi, kolejny z wagonami osobowymi przeznaczonymi dla pasażerów chcących wziąć udział w przedsięwzięciu i poczuć atmosferę tamtych dni. Jednak pech spowodował, że sprawdzający trasę przejazdu parowóz wykoleił się i koniec końców tylko eszelon wojskowy wyruszył na trasę. zbiory Przemysława Maćkowiaka5. Najmłodszą rekonstruktorką biorącą udział w rocznicowych obchodach była siedmioletnia Michalina Maćkowiak z Towarzystwa Miłośników Miasta Lubonia. Na zdjęciu młoda dama ze swoim tatą, w tle specjalnie pomalowany na tę okazję parowóz Px48 ze Średzkiej Kolei Powiatowej (Schrodaer Kreisbahn). Zachowany do dziś czternastokilometrowy odcinek linii wąskotorowej o rozstawie tysiąc centymetrów ze Środy Wielkopolskiej do Zaniemyśla oddano do użytku 1 maja 1910 roku. Był on przedłużeniem funkcjonującego od 23 czerwca 1902 roku szlaku prowadzącego do tej pierwszej miejscowości ze stacji głównej z warsztatami Kobylepole usytuowanej na terenie obecnego Poznania. Był on bardzo ważny z punktu widzenia transportu towarów, mniejsze znaczenie miał ruch pasażerski. fot. Michał Walkowiak
Gazeta Lubońska – portal mieszkańców Lubonia
