103. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

W tym roku obchody 103. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego są szczególne, nie tylko ze względu na przypadającą 80. rocznicę śmierci Ignacego Jana Paderewskiego, ale także na ich państwową rangę. Zwycięski zryw Polaków przeciwko Niemcom z lat 1918-19 jest powodem do naszej dumy. Pamięć o nim integruje mieszkańców naszego regionu.

Powstanie, które wybuchło w 1918 r. rozpoczęło się w Poznaniu 27 grudnia, jako odpowiedź na niemieckie demonstracje przeciw przyjazdowi Ignacego Jana Paderewskiego. Jest drugim po wielkopolskim z 1806 r. udanym zrywem wolnościowym Polaków. Po 125 latach pruskiej władzy (nie licząc Księstwa Warszawskiego) uniezależniło Wielkopolskę od Niemiec. Do 15 stycznia 1919 r. powstańcze wojska wyzwoliły praktycznie całą Wielkopolskę (za wyjątkiem południowych i północno-zachodnich obrzeży poznańskiej prowincji), tocząc wyjątkowo ciężkie walki, między innymi pod Rawiczem oraz Lesznem. Wśród walczących było ponad czterystu lubonian. Sylwetkę jednego z nich – Józefa Hernesa przedstawiamy poniżej.

Józef Hernes

Urodził się 6 marca 1883 r. w miejscowości Lipie pow. Miłosław, ojciec Antoni, matka Marianna z d. Jakubiak (ur. w Kaczanowie). Miał siedmioro rodzeństwa (Władysław, Anna, Apolonia, Maria, Leokadia, Weronika i Cecylia). Szkołę powszechną ukończył w Miłosławiu. Przed 1888 r. przeprowadzili się do Lubonia, gdzie rodzice Józefa zakupili 125 ha ziemi. Wcielony do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej.

Do Powstania Wielkopolskiego przystąpił jako ochotnik z chwilą jego wybuchu w Miłosławiu i walczył w jego okolicach do zakończenia zrywu. Prawdopodobnie brał również udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach międzywojennych trudnił się handlem. Ożenił się w 1919 r. z Seweryną z d. Profeta. Początkowo zamieszkali przy ul. Poznańskiej 72 (obecnie Armii Poznań), później przy ul. Poznańskiej 7 (Armii Poznań). Mieli cztery Córki (Maria, Stanisława, Adela i Genowefa). Od 1923 r. był właścicielem gospody i sklepu rzeźnickiego przy ul. Poznańskiej, a w roku 1930 został sołtysem Lubonia i był nim przez dwa lata. W czasie II wojny światowej, w 1942 r. jako rzeźnik i właściciel masarni został aresztowany za nielegalny ubój, po czym wtrącono go do więzienia we Wronkach i w toku przeprowadzanego śledztwa ujawniono jego patriotyczną przeszłość, co w konsekwencji skutkowało przeniesieniem do obozu koncentracyjnego w Mathausen Gusen. Po zakończeniu wojny, wyzwolony przez aliantów, w lipcu 1945 r. powrócił do Lubonia i uprawiał dzierżawione grunty rolne. Zginął tragicznie – 2 maja 1961 r. jadąc rowerem z Lubonia w kierunku Dębca dostał się pod koła ciężarówki. Został pochowany w Poznaniu na cmentarzu przy ul. Bluszczowej.

Od 1945 r. należał do Związku Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 (Koło Poznań – Śródmieście), leg. nr 690. Był odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem za Wolność i Zwycięstwo.

Na podstawie materiałów i informacji córki – Marii Baranowskiej i wnuka – Marka Baranowskiego Paweł Wolniewicz